Yükseköğretim programlarının akredite edilmesi için tasarlanmış bir sistemde standartlar, bir yükseköğretim programının kabul edilebilir düzeyde olduğuna karar verilebilmesi için hangi öğelerin programda bulunması gerektiğini gösterir. Bu açıklamadan hareketle ''öğretmen eğitimi standartları, nitelikli öğretmenler yetiştirilmesini sağlamak için yürütülen bir lisans programının taşıması gereken asgari özellikler'' olarak tanımlanabilir.
EPDAD öğretmen eğitimi akreditasyon sistemi üç grup standart üzerine oturmaktadır. Bunlar sırasıyla başlangıç standartları, süreç standartları ve ürün standartlarıdır. Bu standart grupları öğretim, personel, öğrenciler, işbirliği, fiziksel altyapı, yönetim ve kalite güvencesi adlarını taşıyan yedi standart alanı içerisinde yer almaktadır. Bu standartların kategorik dağılımı Tablo- 1'de verilmiştir.
Tablo 1: Öğretmen Eğitimi Akreditasyonu Standartlarının Kategorik Dağılımı
Standart Alanları |
Standartların Gruplara Göre Dağılımı (n)
|
Alan Toplamı (n)
|
||
Başl | Süreç | Ürün | ||
Öğretimin Planlanması Uygulanması ve Değerlendirilmesi | 3 | 2 | 3 | 8 |
Öğretim Elemanları | 2 | 2 | 3 | 7 |
Öğrenciler | 1 | 1 | 1 | 3 |
Fakülte - Okul İşbirliği | 2 | 1 | 1 | 4 |
Tesisler, Öğrenme Ortamları ve Kaynakları | 5 | 2 | 1 | 8 |
Yönetim | 2 | 3 | 1 | 6 |
Kalite Güvencesi | 1 | 1 | 1 | 3 |
Grup Toplamı | 16 | 12 | 11 | 39 |
Başlangıç Standartları : Başlangıç standartları yeterlilik sahibi öğretmenler yetiştirmek için gerekli girdilere ilişkin standartları göstermektedir. Gerekli kaynaklar mevcut değilse ve başlangıç standartları karşılanamıyorsa öğretmen adaylarının ürün standartlarını yakalamaları beklenemez. Başlangıç standartlarının yakalanmasında sorumluluğun bir kısmı öğretmen yetiştirme ile ilgili ilke ve politikaları belirleyen birimlere aittir (yeterli sayı ve nitelikte öğretim elemanının bulunması, tesislerin ve donanımın sağlanması gibi). Sorumluluğun diğer bir kısmı kısmen de olsa Millî Eğitim Bakanlığına düşmektedir (uygulama okullarına ilişkin düzenlemelerin yapılması gibi). Başlangıç standartlarının bazılarından ise (özellikle uygun bir yönetim ve kalite güvencesi sistemi geliştirilmesi konularından) üniversite ve fakülte sorumludur.
Süreç Standartları : Öğretmen adaylarının istenilen yeterliklere ulaşmalarını sağlamak için yapılması gerekenleri göstermektedir. Örneğin, eğitim programının kendisi bir başlangıç standardıdır. Eğitim programının nasıl sunulduğu, eğitim-öğretim programında yer alan konuların öğretilmesi ve öğretmen adaylarının yeni mezun öğretmenler olarak gereksinim duyacakları bilgi ve becerileri kazanmak için yeterli olanaklara sahip olmalarının güvence altına alınması bir süreç standardıdır. Genel olarak girdi ve kaynakların tatminkâr düzeyde olduğu varsayılarak süreç standartlarının yakalanması fakültelerin ve programların bir görevidir.
Ürün Standartları: Yeterli girdilerin uygun bir süreç yoluyla, uygun bir biçimde kullanılmasının bir sonucu olarak ulaşılması gereken düzeyi göstermektedir. En önemli ürün elbette ulusal standartları yakalamış, mesleğe başlamış ve eğitim-öğretim etkinliklerinde başarılı olan mezunlardır. Böyle bir ürün aynı zamanda öğretmen yetiştirme sisteminin nihai bir hedefidir.
Çizelge 1: Öğretmenlik Eğitimi Akreditasyonu Standartları: Gruplar, Alanlar ve Açıklamalar
Standart Grupları | Standart Alanları | Açıklama |
Başlangıç
Standartları Süreç
Standartları Ürün
Standartları
|
Öğretim |
Öğrencilerin gereken bilgi ve becerileri elde etmesini
sağlamalıdır.
|
Personel |
Yeterli sayı ve niteliklerde akademik personel
bulunmalıdır.
|
|
Öğrenciler | Yeterli sayı ve niteliklerde öğrenci bulunmalıdır. | |
Fakülte-Okul İş Birliği |
Uygulama okullarıyla nitelikli ilişkiler kurulmalıdır.
|
|
Fiziksel Altyapı |
Söz konusu kurum/program yeterli nicelik ve nitelikte fiziki mekanlara, kütüphanelere, laboratuvara sahip olmalıdır.
|
|
Yönetim |
Kurum ve program etkin bir yönetim sistemine sahip olunmalıdır.
|
|
Kalite Güvencesi |
Öğretmen yetiştiren kurum / program etkin bir kalite güvence sistemine sahip olmalıdır.
|